Siyonist Düşünceyi Hangi Mezhep Reddeder?
Siyonizm, 19. yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkan ve Yahudilerin tarihsel vatanları olan Filistin'de bir ulusal devlet kurmayı amaçlayan ideolojik bir harekettir. Ancak, siyonizmin etkisi yalnızca Yahudi toplumunun bir parçası olarak kalmamış, aynı zamanda dünya genelindeki dini ve mezhebi görüşleri de etkilemiştir. Siyonizm, farklı dinler ve mezhepler tarafından farklı şekillerde değerlendirilmiş ve çeşitli dini gruplar bu ideolojiyi çeşitli sebeplerle reddetmiştir. Bu yazıda, siyonist düşüncenin hangi mezhepler tarafından reddedildiği, bu reddedişin sebepleri ve arka planı detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Siyonizm Nedir?
Siyonizm, Yahudilerin Filistin topraklarında bir ulus devlet kurma fikrine dayanan ideolojik bir harekettir. Bu hareketin temel amacı, Yahudi halkını diaspora (yayılma) durumundan kurtararak, onları tarihsel topraklarına geri döndürmektir. 1897 yılında İsviçre'nin Basel kentinde gerçekleştirilen Siyonist Kongresi, bu hareketin başlangıç noktalarından biri olarak kabul edilir. Siyonizmin birincil hedefi, Filistin'de Yahudi bir devlet kurmaktı ve bu amaç, 1948'de İsrail Devleti'nin kurulmasıyla gerçekleşmiştir.
Ancak, siyonizm sadece bir siyasal ideoloji değil, aynı zamanda dinî bir bağlamda da tartışmalıdır. Siyonizm, özellikle Yahudi olmayan toplumlar tarafından bazen kutsal bir görev, bazen de emperyalist bir işgal hareketi olarak görülmüştür. Bu durum, çeşitli mezheplerin bu düşünceye nasıl yaklaştıklarını farklılaştırmıştır.
Hangi Mezhepler Siyonizmi Reddeder?
Siyonizmin reddedilmesi, başta Yahudi mezhepleri olmak üzere, İslam ve Hristiyan dünyasında da çeşitli tepkilere yol açmıştır. Ancak bu reddediş, sadece ideolojik değil, aynı zamanda dini bir boyut taşımaktadır. Şimdi, Siyonizm’i reddeden bazı mezhepleri ele alalım.
Yahudi Mezhepleri: Satmar ve Neturei Karta
Yahudi inancında Siyonizm’e karşı çıkan ilk büyük akımlar, geleneksel Yahudi mezheplerinden biri olan Haredi (ultra-Ortodoks) toplulukları içinde gelişmiştir. Bu mezhepler, Siyonizmi hem dini hem de ahlaki olarak reddetmişlerdir.
Satmar, bu konuda en tanınmış gruplardan biridir. Satmarlı Yahudiler, Tanrı'nın Yahudi halkını vaat edilen topraklara geri getireceğine inandıkları için, Siyonizmi günümüzdeki Yahudi devletinin kurulması açısından 'kutsal bir yanlış' olarak görmektedirler. Onlara göre, Yahudi halkının Filistin'e dönüşü ancak Mesih'in gelişinden sonra olacaktır, bu nedenle insan eliyle bir devlet kurmak Tanrı'nın planına müdahale anlamına gelir.
Neturei Karta ise Siyonizmi dini açıdan reddeden bir diğer Haredi Yahudi grubudur. Neturei Karta üyeleri, Siyonizmi modern bir ideoloji olarak değerlendirir ve Siyonizm'in Yahudi inancı ile çeliştiğini savunurlar. Onlar, Filistin'e Yahudi göçünün Tanrı'nın izniyle ve Mesih'in gelişiyle gerçekleşmesi gerektiğine inanırlar. Bu sebeple, modern İsrail Devleti'ni tanımazlar ve aktif olarak İsrail'in işgalci politikalarını protesto ederler.
İslam Dünyasında Siyonizmin Reddedilmesi
Siyonizm, İslam dünyasında da genellikle reddedilmektedir. İslam’ın temel öğretileri, Filistin topraklarının kutsal sayılması ve Yahudi halkının Filistin'deki egemenliğinin kabul edilmemesi gerektiğini öne sürer. Müslümanların Filistin'e dair hakları, özellikle Kudüs’ün Müslümanlar için dini ve stratejik önemi göz önünde bulundurulduğunda, Siyonizm karşıtı bir tutumu güçlendirir.
Siyonizme karşı olan tepkiler, daha çok İsrail Devleti’nin kuruluşu ve Filistin topraklarında yaşanan işgalci hareketler etrafında şekillenmiştir. Filistinli Müslümanlar ve çevre Arap ülkeleri, Siyonizm'i bir işgal hareketi olarak görmekte ve Filistinlilerin kendi topraklarında bağımsız bir devlet kurma haklarını savunmaktadırlar.
Ayrıca, İslam’ın bazı mezhepleri de Siyonizm'e karşı çıkmıştır. Örneğin, Şii İslam, özellikle İran’ın 1979’daki devriminden sonra, Siyonizm’i hem siyasi hem de dini bir tehlike olarak değerlendirmiştir. İran İslam Cumhuriyeti, İsrail’in varlığını meşru kabul etmeyerek, Filistinlilerin kendi topraklarında bağımsızlıklarını kazanmaları gerektiğini savunmaktadır.
Hristiyan Dünyasında Siyonizm
Hristiyanlar arasında da Siyonizm’e karşı çıkan gruplar vardır. Hristiyanlık tarihinde, özellikle Orta Çağ'dan sonra, Yahudi halkının kutsal topraklara dönüşünü beklemek, bazı gruplar için bir teolojik soruna dönüşmüştür. Ancak, modern dönemde Hristiyanlar arasında siyonizme karşı olan tepkiler daha çok siyasi temellere dayanır.
Hristiyanlığın bazı geleneksel mezhepleri, Filistin'deki Yahudi devletinin kurulumunu, Tanrı'nın adaletini ve barışını sağlayan bir olay olarak görmemektedirler. Bunun yerine, Hristiyan dünyasında yer alan bazı protestan gruplar, Siyonizm’i bir emperyalist güç olarak görüp, Yahudi halkı için değil, yalnızca belirli bir siyasal çıkar için kurulmuş bir devlet olarak değerlendirmektedirler.
Siyonizm’in Reddedilmesinin Nedenleri
Siyonizm’e karşı çıkan mezheplerin bu reddedişi, yalnızca dini inançlardan kaynaklanmaz. Aynı zamanda politik ve ahlaki sebepler de önemli bir rol oynamaktadır. Siyonizmin reddedilmesinin en yaygın sebeplerinden biri, Filistin halkına uygulanan baskılar ve işgaller nedeniyle ortaya çıkan insan hakları ihlalleri ile ilgilidir. Siyonist hareketin, Batı'nın desteğiyle Filistin topraklarında kurduğu devletin, bölgedeki Arap halklarına zarar verdiği düşünülmektedir.
Bunun yanı sıra, bazı dini görüşler, Siyonizm’in Tanrı’nın planına aykırı olduğuna ve insanlar tarafından gerçekleştirilen bir 'yanlış müdahale' olarak kabul edilmesine dayanmaktadır. Yahudi halkının Filistin'e dönmesinin, ancak Mesih’in gelişiyle mümkün olacağı inancı, Siyonizm’i Tanrı'nın iradesine karşı bir hareket olarak görmekte olan gruplar tarafından reddedilmektedir.
Sonuç
Siyonist düşünce, dini ve mezhebi açıdan çeşitli eleştirilerle karşı karşıya kalmış bir ideolojidir. Yahudi mezhepleri, özellikle Satmar ve Neturei Karta, Siyonizm’i dini olarak reddetmişken, İslam dünyasında da bu görüş, özellikle İsrail’in Filistin topraklarında gerçekleştirdiği işgal hareketleri nedeniyle güçlü bir karşıtlık bulmuştur. Hristiyan dünyasında ise, Siyonizm’e karşı olan görüşler daha çok politik bir perspektiften şekillenmiş ve bazı gruplar bunu emperyalist bir hareket olarak değerlendirmiştir.
Siyonizmin reddedilmesinin temelinde, tarihsel ve dini hakikatlere dair farklı yorumlar, insan hakları ihlalleri ve Tanrı’nın planına müdahale etme düşüncesi yatmaktadır.
Siyonizm, 19. yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkan ve Yahudilerin tarihsel vatanları olan Filistin'de bir ulusal devlet kurmayı amaçlayan ideolojik bir harekettir. Ancak, siyonizmin etkisi yalnızca Yahudi toplumunun bir parçası olarak kalmamış, aynı zamanda dünya genelindeki dini ve mezhebi görüşleri de etkilemiştir. Siyonizm, farklı dinler ve mezhepler tarafından farklı şekillerde değerlendirilmiş ve çeşitli dini gruplar bu ideolojiyi çeşitli sebeplerle reddetmiştir. Bu yazıda, siyonist düşüncenin hangi mezhepler tarafından reddedildiği, bu reddedişin sebepleri ve arka planı detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Siyonizm Nedir?
Siyonizm, Yahudilerin Filistin topraklarında bir ulus devlet kurma fikrine dayanan ideolojik bir harekettir. Bu hareketin temel amacı, Yahudi halkını diaspora (yayılma) durumundan kurtararak, onları tarihsel topraklarına geri döndürmektir. 1897 yılında İsviçre'nin Basel kentinde gerçekleştirilen Siyonist Kongresi, bu hareketin başlangıç noktalarından biri olarak kabul edilir. Siyonizmin birincil hedefi, Filistin'de Yahudi bir devlet kurmaktı ve bu amaç, 1948'de İsrail Devleti'nin kurulmasıyla gerçekleşmiştir.
Ancak, siyonizm sadece bir siyasal ideoloji değil, aynı zamanda dinî bir bağlamda da tartışmalıdır. Siyonizm, özellikle Yahudi olmayan toplumlar tarafından bazen kutsal bir görev, bazen de emperyalist bir işgal hareketi olarak görülmüştür. Bu durum, çeşitli mezheplerin bu düşünceye nasıl yaklaştıklarını farklılaştırmıştır.
Hangi Mezhepler Siyonizmi Reddeder?
Siyonizmin reddedilmesi, başta Yahudi mezhepleri olmak üzere, İslam ve Hristiyan dünyasında da çeşitli tepkilere yol açmıştır. Ancak bu reddediş, sadece ideolojik değil, aynı zamanda dini bir boyut taşımaktadır. Şimdi, Siyonizm’i reddeden bazı mezhepleri ele alalım.
Yahudi Mezhepleri: Satmar ve Neturei Karta
Yahudi inancında Siyonizm’e karşı çıkan ilk büyük akımlar, geleneksel Yahudi mezheplerinden biri olan Haredi (ultra-Ortodoks) toplulukları içinde gelişmiştir. Bu mezhepler, Siyonizmi hem dini hem de ahlaki olarak reddetmişlerdir.
Satmar, bu konuda en tanınmış gruplardan biridir. Satmarlı Yahudiler, Tanrı'nın Yahudi halkını vaat edilen topraklara geri getireceğine inandıkları için, Siyonizmi günümüzdeki Yahudi devletinin kurulması açısından 'kutsal bir yanlış' olarak görmektedirler. Onlara göre, Yahudi halkının Filistin'e dönüşü ancak Mesih'in gelişinden sonra olacaktır, bu nedenle insan eliyle bir devlet kurmak Tanrı'nın planına müdahale anlamına gelir.
Neturei Karta ise Siyonizmi dini açıdan reddeden bir diğer Haredi Yahudi grubudur. Neturei Karta üyeleri, Siyonizmi modern bir ideoloji olarak değerlendirir ve Siyonizm'in Yahudi inancı ile çeliştiğini savunurlar. Onlar, Filistin'e Yahudi göçünün Tanrı'nın izniyle ve Mesih'in gelişiyle gerçekleşmesi gerektiğine inanırlar. Bu sebeple, modern İsrail Devleti'ni tanımazlar ve aktif olarak İsrail'in işgalci politikalarını protesto ederler.
İslam Dünyasında Siyonizmin Reddedilmesi
Siyonizm, İslam dünyasında da genellikle reddedilmektedir. İslam’ın temel öğretileri, Filistin topraklarının kutsal sayılması ve Yahudi halkının Filistin'deki egemenliğinin kabul edilmemesi gerektiğini öne sürer. Müslümanların Filistin'e dair hakları, özellikle Kudüs’ün Müslümanlar için dini ve stratejik önemi göz önünde bulundurulduğunda, Siyonizm karşıtı bir tutumu güçlendirir.
Siyonizme karşı olan tepkiler, daha çok İsrail Devleti’nin kuruluşu ve Filistin topraklarında yaşanan işgalci hareketler etrafında şekillenmiştir. Filistinli Müslümanlar ve çevre Arap ülkeleri, Siyonizm'i bir işgal hareketi olarak görmekte ve Filistinlilerin kendi topraklarında bağımsız bir devlet kurma haklarını savunmaktadırlar.
Ayrıca, İslam’ın bazı mezhepleri de Siyonizm'e karşı çıkmıştır. Örneğin, Şii İslam, özellikle İran’ın 1979’daki devriminden sonra, Siyonizm’i hem siyasi hem de dini bir tehlike olarak değerlendirmiştir. İran İslam Cumhuriyeti, İsrail’in varlığını meşru kabul etmeyerek, Filistinlilerin kendi topraklarında bağımsızlıklarını kazanmaları gerektiğini savunmaktadır.
Hristiyan Dünyasında Siyonizm
Hristiyanlar arasında da Siyonizm’e karşı çıkan gruplar vardır. Hristiyanlık tarihinde, özellikle Orta Çağ'dan sonra, Yahudi halkının kutsal topraklara dönüşünü beklemek, bazı gruplar için bir teolojik soruna dönüşmüştür. Ancak, modern dönemde Hristiyanlar arasında siyonizme karşı olan tepkiler daha çok siyasi temellere dayanır.
Hristiyanlığın bazı geleneksel mezhepleri, Filistin'deki Yahudi devletinin kurulumunu, Tanrı'nın adaletini ve barışını sağlayan bir olay olarak görmemektedirler. Bunun yerine, Hristiyan dünyasında yer alan bazı protestan gruplar, Siyonizm’i bir emperyalist güç olarak görüp, Yahudi halkı için değil, yalnızca belirli bir siyasal çıkar için kurulmuş bir devlet olarak değerlendirmektedirler.
Siyonizm’in Reddedilmesinin Nedenleri
Siyonizm’e karşı çıkan mezheplerin bu reddedişi, yalnızca dini inançlardan kaynaklanmaz. Aynı zamanda politik ve ahlaki sebepler de önemli bir rol oynamaktadır. Siyonizmin reddedilmesinin en yaygın sebeplerinden biri, Filistin halkına uygulanan baskılar ve işgaller nedeniyle ortaya çıkan insan hakları ihlalleri ile ilgilidir. Siyonist hareketin, Batı'nın desteğiyle Filistin topraklarında kurduğu devletin, bölgedeki Arap halklarına zarar verdiği düşünülmektedir.
Bunun yanı sıra, bazı dini görüşler, Siyonizm’in Tanrı’nın planına aykırı olduğuna ve insanlar tarafından gerçekleştirilen bir 'yanlış müdahale' olarak kabul edilmesine dayanmaktadır. Yahudi halkının Filistin'e dönmesinin, ancak Mesih’in gelişiyle mümkün olacağı inancı, Siyonizm’i Tanrı'nın iradesine karşı bir hareket olarak görmekte olan gruplar tarafından reddedilmektedir.
Sonuç
Siyonist düşünce, dini ve mezhebi açıdan çeşitli eleştirilerle karşı karşıya kalmış bir ideolojidir. Yahudi mezhepleri, özellikle Satmar ve Neturei Karta, Siyonizm’i dini olarak reddetmişken, İslam dünyasında da bu görüş, özellikle İsrail’in Filistin topraklarında gerçekleştirdiği işgal hareketleri nedeniyle güçlü bir karşıtlık bulmuştur. Hristiyan dünyasında ise, Siyonizm’e karşı olan görüşler daha çok politik bir perspektiften şekillenmiş ve bazı gruplar bunu emperyalist bir hareket olarak değerlendirmiştir.
Siyonizmin reddedilmesinin temelinde, tarihsel ve dini hakikatlere dair farklı yorumlar, insan hakları ihlalleri ve Tanrı’nın planına müdahale etme düşüncesi yatmaktadır.