Osmanlı’nın şair padişahları ve kullandıkları mahlaslar

celikci

New member
Üç kıtada karar süren Osmanlı Devleti tam 640 sene yaşadı. Osmanlı Devleti’ni yöneten padişahlarının kimilerinin düzgün şair oldukları bilinen bir gerçek. Her padişahın kendisine ilişkin bir mahlası vardı ve o mahlasla şiirler yazarlardı.

Fatih Sultan Mehmet yalnızca şiir yazmazdı hem de birfazlaca lisan bilirdi. İşte kimi Osmanlı padişahlarının mahlasları ve beyitlerinden birer örnek…

Fatih Sultan Mehmet

İstanbul’u fetheden Fatih Sultan Mehmet, Avni mahlasıyla şiirler yazardı. Şu dörtlük ona ilişkin…

“Cinnet sahrası ortasında felekte başuma yağan Cefa taşlarını cem eyledüm, sengi mezar itdüm”

II. Bayezid


Osmanlı’nın bir başka değerli padişahı olan II. Bayezid ise; “Adli” mahlasını kullanırdı.

“Nice kâfir kal’asın almak nasîb itdi Hudâ İsimli dilber gönlini almak kime makdûr olur”



Kanuni Sultan Süleyman

Osmanlı’nın harika periyodunun padişahı olan Yasal Sultan Süleyman’nın âlâ şair olduğu tarihçilerce malum.


Muhib, Muhibbi, Meftuni mahlaslarını kullanan Yasal Sultan Süleyman’ın meşhur gazelinden:

“Halk içine mûteber bir obje yok devlet gibi

Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi

Saltanat didükleri lakin cihan gavgasıdır

Olmaya baht u saadet dünyada vahdet gibi”



II. Selim


İkinci Selim ise “Selimi” mahlasıyla gazeller, şiirler yazardı.

“Leylî zülfün sihr-i gamzen ‘akl u cânum aldılar Eyleyüp Mecnûn beni sahrâ-yı ‘aşka saldılar bakılırsali hüsn ile sen Yûsuf-cemâli gözlerüm ‘Akl u lisan çâh-ı zenehdâna düşüben kaldılar”



II. Osman


Yeniçeriler tarafınca vahşice katledilen II. Osman, genç yaşında öldürüldü; türlü azaplara maruz kaldı. Fakar düzgün bir şairdi…

“Yola düşüb giden dilber

Musam eğlendi, gelmedi

Aceb yolda yol mu şaşdı

Musam eğlendi, gelmedi.”



IV. Murad


IV. Murad, Muradi mahlasını kullanmayı tercih etti. Birinci gözdesi Musa Melek Çelebi öldürüldüğünde şu satırları kaleme aldı:

“Yola düşüb giden dilber

Musam eğlendi, gelmedi

Aceb yolda yol mu şaşdı

Musam eğlendi, gelmedi.”



II. Mahmud


II. Mahmud, İsimli mahlasını kullandı.I

“Aldı aklım bir daha bir nevres Nihal Penbeden nazik derisi bir mehcemal”


III. Selim


İlhamî ve Selimİ mahlaslarını kullanan III. Selim’in hüzzam makamında bestelenen bir şiiri:

Gönül verdim bir civâne

Derdinden oldum divâne

Gel efendim girme kaane

Ben seni virmem cihâne”


III. Ahmed III. Ahmed, Necîb imzası ile, kendisinden daha sonra tahtı devralacak I. Mahmud’a şöyleki seslendi:

Hayr-endiş ey vücûd-ı kerîm Kimseye itme kendini teslîm Hâcet ashâbına ‘adâlet kıl Fukarâ hâline ri’âyet kıl Kimsenün inkisârını alma Benüm itdüklerime hem kalma.”



III. Murad

III. Murad’ın Muradî ismi ile yazdığı bir gazelinden:

“Benim virdi zebanımdır muhabbet

yaşamı cavidanımdır muhabbet

Cenabı Zülcelal rehberimdir

Benim sırrı nihanımdır muhabbet

Muhabbettir beni Şeyda kılan ah

Tenimde mahzı canımdır muhabbet”