Kitapları yakılan, sürgüne gönderilen, tarihin kara yazgısına denk gelen bir muharrir: Stefan Zweig

celikci

New member
1881 yılında Viyana’da doğan Yahudi asıllı müellif Stefan Zweig, sırf dünya edebiyatına armağan ettiği şahane kitaplarıyla değil, bununla birlikte çağının kara yazgısıyla birleşmiş hayat hikayesiyle de totaliter rejimlerin dünyayı sürüklediği kan ve savaşlarla dolu 20. yüzyıl tarihinin kıymetli bir figürü…

İkinci Dünya Savaşı’nın acımasız şartlarında yazmaya çalıştı. Adolf Hitler’in muhaliflere yönelik yürüttüğü sert siyaseti gitgide artıyordu. Zweig de başka aydınlar üzere devayı Almanya’yı terk etmekte buldu.

1942 yılında Brezilya’nın Rio de Janerio kentinde karısı Lotte ile intihar ettiğinde dünya edebiyatı büyük bir kalemini kaybetmiş oluyordu.

Usta müellif, ardında yazdığı yapıtları bırakarak ömrüne son verdi. Zweig de Almanya’da yaşayan altı milyon Yahudi’den bir tanesiydi; Hitler’in antidemokratik siyasetlerini eleştirdiği için mevtle tehdit edildi, sürgün yedi.

20. yüzyılın kıymetli edebiyat personellerinden olan muharririn kitapları, hala en epey okunan yapıtların başında geliyor. Onun ünü epey az muharrire nasip oldu.

“Bir kere kendini bulmuş olan kişinin bu yeryüzünde yitirecek bir şeyi yoktur artık. Ve bir defa kendi ortasındaki insanı anlamış olan bütün insanları anlar.”



Önemli kitapalrın yazarı


Zweig denilince Satranç kitabının çabucak akla gelmesini anlayışla karşılarım. Hakikaten kimi müelliflerin öbür kitapları art planda kalırken, en epey okunan ve bilinen kitapları ise elden ele dolaşır.

Nasıl ki; Dostoyevski Cürüm ve Ceza, Uberto Eco Gülün İsmi, Victor Hogo Sefiller’le anılıyorsa Zweig’nin de Satranç’la hatırlanması sanırım bu örneklerle daha da anlaşılır bir hal alıyor.


Son kitap: Dünün Dünyası

1942 yılında Brezilya’nın Rio de Janerio kentinde intihar eden Zweig, vefatından epey kısa bir süre evvel tamamlar Dünün Dünyası isimli yapıtını. Otobiyografik bir eser olan Dünün Dünyası, on altı başka kısımdan oluşur ve kronolojik olarak birbirini takip eden her kısım müellifin omurundaki farklı bir devri anlatır.

Stefan Zweig’ın, hayatı boyunca hem kendi ülkesinde Nazizmin tahakkümü altında bir “öteki” birebir vakitte farklı ülkelerde ve kıtalarda bir “sürgün” olarak geçen fırtınalı hayatını bu kitapta okuyabilirsiniz.


Edebiyat tutkun bir yazar

Yaşlı kıtada dünyaya gelen Zweig, çabucak hemen büyük savaşların başlamadığı, Avrupa’nın ve dünyanın büyük kıyamet öncesi (I. ve II. Dünya Savaşları) sakin ve inanç dolu ortamında hayli âlâ bir eğitim alır; İngilizce, Latince ve Fransızca öğrenen Stefan Zweig; operadan tiyatroya, müzikten edebiyata kadar sanata tutkun bir genç olarak hayatını sürdürür.


Kitapları yakıldı, sürgüne gönderildi

Adolf Hitler’in 1933 yılında iktidara gelmesiyle kitapları milyonlarca satan, dünyanın en değerli ve saygın muharrirlerinden biri olan Zweig’ın yapıtlarının vakit içerisinde kütüphanelerden, kitapçılardan toplatıldığı, meydanlarda yakıldığı, isminin dahi yasaklandığı müthiş yılları muharririn hüzün dolu tümcelerinden okuyoruz.

Karısıyla intihar etti

Nihayetinde bir epeyce Yahudi asıllı bilim insanı, sanatçı ve müellif üzere Stefan Zweig da ülkesini terk etmek zorunda kalır. Stefan Zweig, kalan hayatını ülkesinden uzak olarak yaşar.

Yazar, hayli sevdiği karısı Lotte ile 22 Şubat 1942’de intihar etti.