celikci
New member
Ziya Göklap146 yaşında… Yazdığı bir epey eserler devrini etkileyen Ziya Gökalp’ın en değerli yapıtı ise Türkçülüğün Asılları kitabıdır. Türkçülük, Turancılık denilince akla birinci gelen şairlerden olan Ziya Gökalp’ın bugün 146’ıncı doğum yılı.
Kutlu olsun…
Ziya Gökalp, 23 Mart 1876’da Diyarbekir’de doğdu. Asıl ismi Mehmed Ziya’dır. Mehmed Ziya, yakınlarındaki iki farklı mahalle mektebinde üç yıl okuduktan daha sonra Diyarbabkır Askerî Rüşdiyesi’ne girerek 1890 yılında buradan mezun oldu.
Bir yıl kadar özel tahsil gördü; akabinde yeni açılmış olan Diyarbabır Mülkî İdadisi’nin ikinci sınıfına kabul edildi. Dördüncü sınıfa geçtiği vakit yedi yıla çıkarılan idâdî programında, daha evvel gördüğü dersleri tekrar etmek zorunda kalacağı için tahsiline İstanbul’da devam etmek fikriyle tasdikname aldı
Eğitimine doğduğu yer olan Diyarbakır’da başladı. 1886’da Mektebi Rüştiye-i Askeriyye’ye girdi, özgürlük fikrini birinci sefer bu okuldaki hocası Kolağası İsmail Hakkı Beyefendi aşıladı. Askeri rüştiyenin son sınıfında iken babasını kaybetti.
İSLAM İLİMLERİ DERSLERİ ALDI
1890’da amcası Müderris Hacı Hasip Bey’den klâsik İslâm ilimleri ile ilgili ders almaya başladı. Tahsiline İstanbul’da devam etmek istediyse de bu imkânı bulamayınca 1891’de Diyarbakır’da İdadi Mülkiye’nin ikinci sınıfına kaydoldu.
Son sınıfta öğrenci iken birlikteindekiler ile okul çıkışlarında mutat olan “Padişahım Çok Yaşa” yerine “Milletim Çok Yaşa” diye bağırmaları soruşturmaya uğradı.
Birtakım anlatımlarda bir küme yerine yalnızca Gökalp’in bağırdığı da belirtilmektedir. O sırada okul müddetinin beş yıldan yedi yıla çıkması üzerine 1894’te okuldan ayrıldı.
PEK ÇOK ŞİİR YAZDI
Liseden ayrıldıktan daha sonra amcasından Arapça ve Farsça dersleri aldı. Tasavvufla ilgilendi. Fransızca öğrenmeye başladı. Diyarbakır’daki kolera salgını niçiniyle bu kentte bakılırsavlendirilen Hekim Abdullah Cevdet Beyefendi ile tanıştı, fikirlerinden etkilendi.
Ekonomik dertler yüzünden tahsiline devam etmek için İstanbul’a gidememesi, ailesinin evlenmesi için baskı yapması üzere niçinler 18 yaşındaki Mehmet Ziya’yı intihara sürükledi.
İNTİHAR TEŞEBBÜSÜ
İntihar teşebbüsünün niçini olarak idadideki hocası Dr. Yorgi Efendi’den aldığı ideoloji eğitimi ve ailesinin verdiği dini eğitim içinde yaşadığı çatışma da gösterilmektedir. Başına sıktığı kurşun, güç şartlar altında yapılan morfinsiz bir ameliyatla çıkarıldı.
Ameliyatı gerçekleştiren Dr. Abdullah Cevdet Beyefendi ve Diyarbakır’da bulunan genç bir Rus operatördü.İntihar teşebbüsünden daha sonra kendisini yine okumaya verdi. Özgürlüğe düşman olanlara çatan bir fazlaca şiir yazdı.
CEZAEVİ YILLARI
1896’da, Erzincan Askerî Lisesi’nde öğrenci olan kardeşi Nihat yardımıyla Harp Okulu öğrencileri ile birlikte İstanbul’a giden Gökalp, fiyatsız olduğu için Baytar Mektebi’ne kaydını yaptırdı.
Buradaki tahsili sırasında ülkedeki özgürlük hareketine katılmış beşerlerle tanışmak için çaba gösterdi; İbrahim Temo ve İshak Sükûti ile görüştü.
Jön Türkler’den etkilendi. İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katıldı. “Yasak yayınları okumak ve muhalif derneklere üye olmak” niçiniyle 1898’de tutuklandı. Bir yıl cezaevinde kaldı.
Sayfa: 205
ÜNİVERSİTELERDE DERSLER VERDİ
Ziya Gökalp, 2 yıllık sürgün periyodundan daha sonra İstanbul’a döndüğünde üniversitede ders vermeye devam etmek istediyse de bu isteği kabul edilmedi.
Bir ay kadar Ankara’da yaşadıktan daha sonra ailesiyle Diyarbakır’a gitti, Ahmet Ağaoğlu’nun takviyesiyle Küçük Mecmua‘yı çıkardı, yazılarıyla Türk Kurtuluş Savaşı’nı destekledi.
Sayfa: 240
TÜRKÇÜLÜĞÜN ASILLARI
1923’te Maarif Vekaleti Telif ve Çeviri Heyeti Başkanlığı’na atandı, Ankara’ya gitti. Tıpkı yıl Türkçülüğün Temelleri isimli ünlü esrini yayımladı. Ağustos’ta İkinci Periyot Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Atatürk tarafınca Diyarbakır mebusu olarak seçildi.
Ankara’ya yerleşen Ziya Gökalp, kültürel ve düşünsel çalışmalarına hiç orta vermedi; dünya klasiklerinin Türkçeye çevrilip yayımlanması ile uğraştı.
Sayfa: 194
ZİYA GÖKLAP ÖLDÜ
1924’te kısa süren bir hastalığın akabinde dinlenmek için gittiği İstanbul’da 25 Ekim 1924 günü ömrünü kaybetti. Divanyolu’ndaki II. Mahmud Türbesi hazîresine defnedildi.
Kutlu olsun…
Ziya Gökalp, 23 Mart 1876’da Diyarbekir’de doğdu. Asıl ismi Mehmed Ziya’dır. Mehmed Ziya, yakınlarındaki iki farklı mahalle mektebinde üç yıl okuduktan daha sonra Diyarbabkır Askerî Rüşdiyesi’ne girerek 1890 yılında buradan mezun oldu.
Bir yıl kadar özel tahsil gördü; akabinde yeni açılmış olan Diyarbabır Mülkî İdadisi’nin ikinci sınıfına kabul edildi. Dördüncü sınıfa geçtiği vakit yedi yıla çıkarılan idâdî programında, daha evvel gördüğü dersleri tekrar etmek zorunda kalacağı için tahsiline İstanbul’da devam etmek fikriyle tasdikname aldı
Eğitimine doğduğu yer olan Diyarbakır’da başladı. 1886’da Mektebi Rüştiye-i Askeriyye’ye girdi, özgürlük fikrini birinci sefer bu okuldaki hocası Kolağası İsmail Hakkı Beyefendi aşıladı. Askeri rüştiyenin son sınıfında iken babasını kaybetti.
İSLAM İLİMLERİ DERSLERİ ALDI
1890’da amcası Müderris Hacı Hasip Bey’den klâsik İslâm ilimleri ile ilgili ders almaya başladı. Tahsiline İstanbul’da devam etmek istediyse de bu imkânı bulamayınca 1891’de Diyarbakır’da İdadi Mülkiye’nin ikinci sınıfına kaydoldu.
Son sınıfta öğrenci iken birlikteindekiler ile okul çıkışlarında mutat olan “Padişahım Çok Yaşa” yerine “Milletim Çok Yaşa” diye bağırmaları soruşturmaya uğradı.
Birtakım anlatımlarda bir küme yerine yalnızca Gökalp’in bağırdığı da belirtilmektedir. O sırada okul müddetinin beş yıldan yedi yıla çıkması üzerine 1894’te okuldan ayrıldı.
PEK ÇOK ŞİİR YAZDI
Liseden ayrıldıktan daha sonra amcasından Arapça ve Farsça dersleri aldı. Tasavvufla ilgilendi. Fransızca öğrenmeye başladı. Diyarbakır’daki kolera salgını niçiniyle bu kentte bakılırsavlendirilen Hekim Abdullah Cevdet Beyefendi ile tanıştı, fikirlerinden etkilendi.
Ekonomik dertler yüzünden tahsiline devam etmek için İstanbul’a gidememesi, ailesinin evlenmesi için baskı yapması üzere niçinler 18 yaşındaki Mehmet Ziya’yı intihara sürükledi.
İNTİHAR TEŞEBBÜSÜ
İntihar teşebbüsünün niçini olarak idadideki hocası Dr. Yorgi Efendi’den aldığı ideoloji eğitimi ve ailesinin verdiği dini eğitim içinde yaşadığı çatışma da gösterilmektedir. Başına sıktığı kurşun, güç şartlar altında yapılan morfinsiz bir ameliyatla çıkarıldı.
Ameliyatı gerçekleştiren Dr. Abdullah Cevdet Beyefendi ve Diyarbakır’da bulunan genç bir Rus operatördü.İntihar teşebbüsünden daha sonra kendisini yine okumaya verdi. Özgürlüğe düşman olanlara çatan bir fazlaca şiir yazdı.
CEZAEVİ YILLARI
1896’da, Erzincan Askerî Lisesi’nde öğrenci olan kardeşi Nihat yardımıyla Harp Okulu öğrencileri ile birlikte İstanbul’a giden Gökalp, fiyatsız olduğu için Baytar Mektebi’ne kaydını yaptırdı.
Buradaki tahsili sırasında ülkedeki özgürlük hareketine katılmış beşerlerle tanışmak için çaba gösterdi; İbrahim Temo ve İshak Sükûti ile görüştü.
Jön Türkler’den etkilendi. İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katıldı. “Yasak yayınları okumak ve muhalif derneklere üye olmak” niçiniyle 1898’de tutuklandı. Bir yıl cezaevinde kaldı.
Sayfa: 205
ÜNİVERSİTELERDE DERSLER VERDİ
Ziya Gökalp, 2 yıllık sürgün periyodundan daha sonra İstanbul’a döndüğünde üniversitede ders vermeye devam etmek istediyse de bu isteği kabul edilmedi.
Bir ay kadar Ankara’da yaşadıktan daha sonra ailesiyle Diyarbakır’a gitti, Ahmet Ağaoğlu’nun takviyesiyle Küçük Mecmua‘yı çıkardı, yazılarıyla Türk Kurtuluş Savaşı’nı destekledi.
Sayfa: 240
TÜRKÇÜLÜĞÜN ASILLARI
1923’te Maarif Vekaleti Telif ve Çeviri Heyeti Başkanlığı’na atandı, Ankara’ya gitti. Tıpkı yıl Türkçülüğün Temelleri isimli ünlü esrini yayımladı. Ağustos’ta İkinci Periyot Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Atatürk tarafınca Diyarbakır mebusu olarak seçildi.
Ankara’ya yerleşen Ziya Gökalp, kültürel ve düşünsel çalışmalarına hiç orta vermedi; dünya klasiklerinin Türkçeye çevrilip yayımlanması ile uğraştı.
Sayfa: 194
ZİYA GÖKLAP ÖLDÜ
1924’te kısa süren bir hastalığın akabinde dinlenmek için gittiği İstanbul’da 25 Ekim 1924 günü ömrünü kaybetti. Divanyolu’ndaki II. Mahmud Türbesi hazîresine defnedildi.