Doğalgaz meblağları son bir yıl içerisinde neredeyse iki katına çıktı. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve enflasyon niçiniyle Türkiye’de ısınmak artık bir lüks oldu diyebiliriz. Pekala ısıtılamayan bir meskende yahut odada yaşamak bedenimize nasıl tesir ediyor? Bu sorunun yanıtını arıyoruz.
Öldürücü soğuk denince her insanın aklına sinemalarda görmeye alıştığımız sakalları ve kirpikleri buz tutmuş bir insan aklına geliyor.
Ancak işin gerçeği tam olarak o değil. Yani tabi o denli bir soğuk hakikaten öldürücü sonuçlar doğuruyor ancak yalnızca 10C sıcaklığında bir odada yaşamakta sıhhate olumsuz tesirlerde bulunabiliyor.
BBC’den James Gallagher bunu gözlemlemek için soğuk meskenlerin bedenimize tesirlerini gözlemlemek için bir deneye katıldı. South Wales Üniversitesi’nden Prof. Damian Bailey, ‘Kulağa çok dayanılır geliyor ancak aslında bu gerçek bir fizikî zorluk’ diyor.
Profesör Bailey, “Eğer beşerler maddi niçinlerle meskenlerini ısıtmayı bırakırlarsa, yaşayacakları sıcaklık 10 derece olacaktır” diyor.
Gallagher, katıldığı deneyde birinci vakit içinderda 21C sıcaklığında bir odaya giriyor. daha sonrasında ise sıcaklık kademe etap 10C’ye gerileyecek. Deney yardımıyla insan bedeninin bu sıcaklığa nasıl reaksiyon vereceğini inceleyecekler.
Deney başlamadan evvel Gallagher’ın bedenine birfazlaca sensör takılıyor. Tüm değişimleri gözlemlemek için bu gerekli.
18C kırılma noktası ve beden bu sıcaklığı korumak için çalışıyor.
Gallagher, odanın ısısının 18C’nin altına düşmesiyle parmaklarının üşümeye ve beyazlamaya başladığını söylüyor. Vazokonstriksiyon olarak bilinen fizyolojik olay başlıyor yani ellerimdeki kan damarları, sıcak kanı kritik organlara saklayabilmek için kendini kapatılıyor.
Kadınlarda bu durum erkeklerden hayli daha süratli yaşanıyor. Portsmouth Üniversitesi’nden Hekim Clare Eglin, ‘Kadınlar soğuğu daha epey hissetme eğilimindedir, zira hormonlar (östrojen) ellerindeki ve ayaklarındaki kan damarlarının daralma mümkünlüğünü artırır. Ve bu bizi üşütür’ diyor.
Kaslarım ısı üretmek için titremeye başladığında sıcaklık 11.5C’ye inmişti.
10 dereceye ulaşıldığında havalandırma kapatılıyor ve Gallagher, bir rahatsızlık hissettiğini ancak donmadığını söylüyor. Tüm beden ölçümleri bu sıcaklıkta yinelanıyor.
Prof Bailey, ‘Vücut 10 derecede epey sıkı çalışıyor’ diyor.
Vücut ısısı düştükçe beyne giden kan ölçüsü da azalıyor. Teste giren editör hal sıralama oyununu olağandan çok daha uzun müddette tamamladığını belirtiyor.
Prof Bailey, “Bu sıcaklıkta beyne daha az kan iletiyorsunuz. Bu niçinle beyne daha az oksijen ve daha az glikoz [şeker] giriyor ve bu zihin jimnastiğiniz üzerinde olumsuz bir tesir yaratıyor” diye özetliyor.
Kalp krizleri ve inmeler kışın daha sık görülüyor.
Prof Bailey, ‘Kanıtlar, soğuğun sıcaktan daha ölümcül olduğunu açıkça gösteriyor. Soğuk algınlığından kaynaklanan ölümlerin sayısı, sıcaktan kaynaklanan ölümlerden daha fazla. Bu yüzden, sahiden soğuk kaynaklı tehditlere karşı farkındalığın artması gerektiğini düşünüyorum’ diyor.
Ayrıca Prof Bailey, kanın yapısının da değiştiğini ve ‘biraz pekmez üzere olduğunu’ söylüyor. Bu daha tok ve yapışkan olan kan bununla birlikte tehlikeli bir damar tıkanıklığı riski de artırıyor.
Soğuk ayrıyeten virüslerin beden haricinde hayatta kalmasını kolaylaştırıyor zira virüsleri hapseden nem oranı soğuk havada daha düşük.
Yale Üniversitesi’nden bir immünobiyolog olan Prof Akiko Iwasaki, kuru havanın virüslerin daha uzak aralıklara seyahat etmesine müsaade verdiğini söylüyor.
O soğuk havalarda nefes almanın, burunda işlemeye başlayan bağışıklık sisteminin çalışmasını nasıl etkilediğini görmek için deneyler yaptı.
Prof Iwasaki şöyleki anlatıyor:
“Düşük sıcaklıklarda, bağışıklık yansınızın tesiri azalır ve bu, virüsün burnunuzun ortasında daha aktif olmasını sağlayabilir.’
Peki ne yapalım? Soğuktan korunmanın yolları neler?
Normalde hepimiz hayat alanlarımızı oda sıcaklığında tutmak isteriz. Lakin bu mümkün olmadığı durumlarda neler yapabiliriz? Prof Bailey, bu durumda yapılacakları ‘bir dağcılık seyahatine hazırlanmak gibi” tabiriyle anlatıyor.
Yapılabilecekler:
Öldürücü soğuk denince her insanın aklına sinemalarda görmeye alıştığımız sakalları ve kirpikleri buz tutmuş bir insan aklına geliyor.
Ancak işin gerçeği tam olarak o değil. Yani tabi o denli bir soğuk hakikaten öldürücü sonuçlar doğuruyor ancak yalnızca 10C sıcaklığında bir odada yaşamakta sıhhate olumsuz tesirlerde bulunabiliyor.
BBC’den James Gallagher bunu gözlemlemek için soğuk meskenlerin bedenimize tesirlerini gözlemlemek için bir deneye katıldı. South Wales Üniversitesi’nden Prof. Damian Bailey, ‘Kulağa çok dayanılır geliyor ancak aslında bu gerçek bir fizikî zorluk’ diyor.
Profesör Bailey, “Eğer beşerler maddi niçinlerle meskenlerini ısıtmayı bırakırlarsa, yaşayacakları sıcaklık 10 derece olacaktır” diyor.
Gallagher, katıldığı deneyde birinci vakit içinderda 21C sıcaklığında bir odaya giriyor. daha sonrasında ise sıcaklık kademe etap 10C’ye gerileyecek. Deney yardımıyla insan bedeninin bu sıcaklığa nasıl reaksiyon vereceğini inceleyecekler.
Deney başlamadan evvel Gallagher’ın bedenine birfazlaca sensör takılıyor. Tüm değişimleri gözlemlemek için bu gerekli.
18C kırılma noktası ve beden bu sıcaklığı korumak için çalışıyor.
Gallagher, odanın ısısının 18C’nin altına düşmesiyle parmaklarının üşümeye ve beyazlamaya başladığını söylüyor. Vazokonstriksiyon olarak bilinen fizyolojik olay başlıyor yani ellerimdeki kan damarları, sıcak kanı kritik organlara saklayabilmek için kendini kapatılıyor.
Kadınlarda bu durum erkeklerden hayli daha süratli yaşanıyor. Portsmouth Üniversitesi’nden Hekim Clare Eglin, ‘Kadınlar soğuğu daha epey hissetme eğilimindedir, zira hormonlar (östrojen) ellerindeki ve ayaklarındaki kan damarlarının daralma mümkünlüğünü artırır. Ve bu bizi üşütür’ diyor.
Kaslarım ısı üretmek için titremeye başladığında sıcaklık 11.5C’ye inmişti.
10 dereceye ulaşıldığında havalandırma kapatılıyor ve Gallagher, bir rahatsızlık hissettiğini ancak donmadığını söylüyor. Tüm beden ölçümleri bu sıcaklıkta yinelanıyor.
Prof Bailey, ‘Vücut 10 derecede epey sıkı çalışıyor’ diyor.
Vücut ısısı düştükçe beyne giden kan ölçüsü da azalıyor. Teste giren editör hal sıralama oyununu olağandan çok daha uzun müddette tamamladığını belirtiyor.
Prof Bailey, “Bu sıcaklıkta beyne daha az kan iletiyorsunuz. Bu niçinle beyne daha az oksijen ve daha az glikoz [şeker] giriyor ve bu zihin jimnastiğiniz üzerinde olumsuz bir tesir yaratıyor” diye özetliyor.
Kalp krizleri ve inmeler kışın daha sık görülüyor.
Prof Bailey, ‘Kanıtlar, soğuğun sıcaktan daha ölümcül olduğunu açıkça gösteriyor. Soğuk algınlığından kaynaklanan ölümlerin sayısı, sıcaktan kaynaklanan ölümlerden daha fazla. Bu yüzden, sahiden soğuk kaynaklı tehditlere karşı farkındalığın artması gerektiğini düşünüyorum’ diyor.
Ayrıca Prof Bailey, kanın yapısının da değiştiğini ve ‘biraz pekmez üzere olduğunu’ söylüyor. Bu daha tok ve yapışkan olan kan bununla birlikte tehlikeli bir damar tıkanıklığı riski de artırıyor.
Soğuk ayrıyeten virüslerin beden haricinde hayatta kalmasını kolaylaştırıyor zira virüsleri hapseden nem oranı soğuk havada daha düşük.
Yale Üniversitesi’nden bir immünobiyolog olan Prof Akiko Iwasaki, kuru havanın virüslerin daha uzak aralıklara seyahat etmesine müsaade verdiğini söylüyor.
O soğuk havalarda nefes almanın, burunda işlemeye başlayan bağışıklık sisteminin çalışmasını nasıl etkilediğini görmek için deneyler yaptı.
Prof Iwasaki şöyleki anlatıyor:
“Düşük sıcaklıklarda, bağışıklık yansınızın tesiri azalır ve bu, virüsün burnunuzun ortasında daha aktif olmasını sağlayabilir.’
Peki ne yapalım? Soğuktan korunmanın yolları neler?
Normalde hepimiz hayat alanlarımızı oda sıcaklığında tutmak isteriz. Lakin bu mümkün olmadığı durumlarda neler yapabiliriz? Prof Bailey, bu durumda yapılacakları ‘bir dağcılık seyahatine hazırlanmak gibi” tabiriyle anlatıyor.
Yapılabilecekler:
Yünden yahut güzel yalıtım sağlayan giysilere odaklanın
Eldivenler ve sıcak tutan çoraplar şapkadan daha değerlidir (ama yünlü bir şapka da yardımcı olacaktır)
Daha yüksek karbonhidrat içeren besinler tercih edin.
Tüm günü bir koltukta oturarak ve TV izleyerek değil, hareket ederek daha fazla beden ısısı üreterek geçirmeye çalışın.