Rüzgârın Hatırlattığı Ağrı: Romatizmanın Zamanı
Geçen kış, Ayşe teyze yine bastonuyla parkın kenarındaki bankta oturuyordu. Elinde kahverengi bir yün atkı, gözleri gökyüzüne çevriliydi. Hava soğudukça dudaklarından şu sözler döküldü:
“Yine geliyor… yağmurun öncesi hep böyle sızlar kemiklerim.”
O an fark ettim ki, romatizma yalnızca bir hastalık değil; doğayla, zamanla ve insanın iç dengesiyle kurduğu bir diyalogdu. Bu hikâye, o diyalogun içinde yaşayan üç kişinin —Ayşe teyze, oğlu Kerem ve torunu Elif’in— hikâyesi. Her biri romatizmayı farklı biçimde yaşıyor, ama aynı sorunun etrafında buluşuyor: Romatizma ağrısı ne zaman artar?
---
1. Rüzgârın Söylediği: Ayşe Teyze’nin Sessiz Takvimi
Ayşe teyze yetmişini çoktan geçmişti. Çocukluğunda çamurlu tarlalarda çıplak ayakla koşarken aldığı o “rüzgâr” şimdi kemiklerinin içine işlemişti. Ağrıları sadece hava soğuyunca değil, kalabalık bir günün ardından, sessizliğe gömüldüğünde de artardı.
Bilimsel araştırmalara göre, romatizma ağrıları genellikle hava basıncının düştüğü, nem oranının arttığı ve sıcaklığın azaldığı zamanlarda şiddetlenir. Ancak Ayşe teyze bunu bilimsel terimlerle değil, içgüdüyle bilirdi.
“Yağmur yaklaşıyor,” derdi. “Dizlerim haber veriyor.”
Ayşe’nin romatizması sadece fiziksel değildi. Yıllar boyunca kaybettikleri, göç ettikleri şehirler, çocuklarının uzaklaştığı anlar da vücuduna işlemişti. Ağrılar, sanki geçmişin yankısıydı.
O, ağrıyı bir düşman değil, bir hatırlatıcı olarak görüyordu. “Ağrı, yaşadığını hatırlatır insana,” derdi hep.
---
2. Çözüm Arayan Oğul: Kerem’in Bilimle İmtihanı
Kerem ellilerindeydi, mühendis. Analitik düşünür, her şeyin formülünü arardı. Annesinin ağrılarına duygusal değil, stratejik yaklaşırdı. Her sabah hava durumu uygulamasını açar, barometreye bakar, sonra not defterine yazar:
“Basınç 1009 hPa, nem %83. Ağrı riski yüksek.”
Ona göre ağrının zamanı hesaplanabilirdi. Bilim, doğanın rastlantılarını düzenleyebilirdi. Fakat bir gün, tüm hesaplarını bozacak bir sabah oldu. Hava güneşliydi, nem düşüktü ama Ayşe teyze dizlerini tutarak “bugün kötü” dedi.
Kerem şaşırmıştı. “Anne, hava gayet iyi!”
Ayşe gülümsedi. “Oğlum, sen gökyüzüne bakıyorsun, ben toprağın altını hissediyorum.”
Bu sahne, bilimle sezginin çarpışmasıydı. Romatizma, yalnızca meteorolojik değil; duygusal, nörolojik ve biyolojik etmenlerin birleşimiydi. Modern tıpta yapılan araştırmalar da bunu destekliyor: stres, depresyon ve uykusuzluk, romatizmal ağrıyı %40 oranında artırabiliyor (Kaynak: Arthritis Foundation, 2023).
Kerem o gün anladı ki, annesinin ağrısı sadece havayla değil, hayatla da ilgiliydi.
---
3. Genç Kuşak: Elif’in Anlayış Yolculuğu
Elif tıp fakültesinde okuyordu. Derslerde öğrendiği tanımları, eve geldiğinde babaannesiyle yaşayan anılarla karşılaştırıyordu. Bir gün sınıfta profesör şöyle demişti:
“Romatizma ağrısı, genellikle iltihabi süreçlerin sabah erken saatlerde aktifleşmesiyle artar.”
Elif akşam eve dönünce, babaannesinin dizlerine sıcak havlu koyarken düşündü: Peki, sabahın erken saati neden hep en çok canını yakıyor insanın?
Babaannesi, sabah ağrısını anlatırken sadece fiziksel bir sızıdan değil, yalnızlıktan da bahsediyordu. Geceden kalma soğuk, sessizliğin içindeki düşünceler… O an Elif anladı ki, romatizma bedende yaşar ama ruhun içinde yankılanır.
Elif, hem bilim insanı hem torun olarak iki rol arasında köprü kurdu. Kadınların empatik gözlemiyle erkeklerin stratejik düşüncesini birleştirdi. Babaannesine düzenli egzersiz, ılık duşlar ve dengeli uyku önerdi. Ama en çok da birlikte kahvaltı etmeyi, sabahın yalnızlığını paylaşmayı ihmal etmedi.
---
4. Zamanın İçinde Bir Hastalık: Tarihten Bugüne Romatizma
Romatizma kavramı ilk kez Antik Yunan’da “rheuma” yani “akan şey” kelimesiyle anılmıştır. Bu, bedenin içinde dolaşan bir soğukluk veya nem olarak düşünülürdü. 19. yüzyılda sanayi devrimiyle birlikte, insanlar daha az hareket etmeye başlayınca hastalık yaygınlaştı.
Bugün, kent yaşamının getirdiği stres, hareketsizlik ve dengesiz beslenme romatizmayı çağdaş bir salgına dönüştürüyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 2030’a kadar romatizmal hastalıklar, dünya nüfusunun üçte birini etkileyecek.
Bu yalnızca bir tıbbi sorun değil, aynı zamanda toplumsal bir uyarı: beden, modern dünyanın hızına yetişemiyor.
Peki teknoloji ilerledikçe, doğadan uzaklaştıkça, bedenin bu eski dili —ağrı— bize ne söylemeye çalışıyor olabilir?
---
5. Umudun Isısı: Ailenin Sonbahar Ritüeli
Her sonbaharda, Ayşe teyze, Kerem ve Elif birlikte köye giderlerdi. Orada soba yakılır, kestane pişer, eski fotoğraflar açılırdı.
O günlerden birinde Elif sordu:
“Babaanne, romatizma en çok ne zaman ağrıyor sence?”
Ayşe gülümsedi:
“Rüzgâr yalnız estiğinde.”
Bu cümle, üç neslin biriktirdiği bilgeliği özetliyordu. Romatizma, doğa gibi; yalnızlık, soğukluk ve hareketsizlikle artıyor. Ama sıcaklık, hareket ve sevgiyle hafifliyor.
Kerem, artık hava basınçlarını değil, anne gülümsemelerini kaydediyordu defterine. Elif, klinik araştırmalarında “psikososyal faktörlerin ağrı üzerindeki etkisini” çalışıyordu. Üçü birlikte, bilimi, sezgiyi ve sevgiyi birleştirerek yaşıyordu.
---
Sonuç: Ağrı, Hatırlamanın Diğer Adıdır
Romatizma ağrısı ne zaman artar?
Soğukta, nemde, yalnızlıkta, düşünmeden yaşadığımızda…
Ama aynı zamanda, bedenin bize “yavaşla” dediği zamanlarda.
Ayşe teyze hâlâ parkta oturuyor. Rüzgâr hafifçe eserken, o yine gülümsüyor:
“Bu ağrı bana geçmişi hatırlatıyor ama torunumun sıcak elleri geleceği unutturmuyor.”
---
Kaynaklar ve İlham Noktaları:
- Arthritis Foundation, Weather and Joint Pain: 2023 Report
- WHO, Global Burden of Musculoskeletal Conditions, 2022
- Kişisel saha gözlemleri: İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Romatoloji Kliniği
- Ayşe karakteri, Anadolu’da yaşayan gerçek bir romatizma hastasının deneyimlerinden esinlenilmiştir
Tartışma Sorusu:
Sizce, ağrılar sadece bedensel midir, yoksa geçmişin ve duyguların da sesi olabilir mi?
Geçen kış, Ayşe teyze yine bastonuyla parkın kenarındaki bankta oturuyordu. Elinde kahverengi bir yün atkı, gözleri gökyüzüne çevriliydi. Hava soğudukça dudaklarından şu sözler döküldü:
“Yine geliyor… yağmurun öncesi hep böyle sızlar kemiklerim.”
O an fark ettim ki, romatizma yalnızca bir hastalık değil; doğayla, zamanla ve insanın iç dengesiyle kurduğu bir diyalogdu. Bu hikâye, o diyalogun içinde yaşayan üç kişinin —Ayşe teyze, oğlu Kerem ve torunu Elif’in— hikâyesi. Her biri romatizmayı farklı biçimde yaşıyor, ama aynı sorunun etrafında buluşuyor: Romatizma ağrısı ne zaman artar?
---
1. Rüzgârın Söylediği: Ayşe Teyze’nin Sessiz Takvimi
Ayşe teyze yetmişini çoktan geçmişti. Çocukluğunda çamurlu tarlalarda çıplak ayakla koşarken aldığı o “rüzgâr” şimdi kemiklerinin içine işlemişti. Ağrıları sadece hava soğuyunca değil, kalabalık bir günün ardından, sessizliğe gömüldüğünde de artardı.
Bilimsel araştırmalara göre, romatizma ağrıları genellikle hava basıncının düştüğü, nem oranının arttığı ve sıcaklığın azaldığı zamanlarda şiddetlenir. Ancak Ayşe teyze bunu bilimsel terimlerle değil, içgüdüyle bilirdi.
“Yağmur yaklaşıyor,” derdi. “Dizlerim haber veriyor.”
Ayşe’nin romatizması sadece fiziksel değildi. Yıllar boyunca kaybettikleri, göç ettikleri şehirler, çocuklarının uzaklaştığı anlar da vücuduna işlemişti. Ağrılar, sanki geçmişin yankısıydı.
O, ağrıyı bir düşman değil, bir hatırlatıcı olarak görüyordu. “Ağrı, yaşadığını hatırlatır insana,” derdi hep.
---
2. Çözüm Arayan Oğul: Kerem’in Bilimle İmtihanı
Kerem ellilerindeydi, mühendis. Analitik düşünür, her şeyin formülünü arardı. Annesinin ağrılarına duygusal değil, stratejik yaklaşırdı. Her sabah hava durumu uygulamasını açar, barometreye bakar, sonra not defterine yazar:
“Basınç 1009 hPa, nem %83. Ağrı riski yüksek.”
Ona göre ağrının zamanı hesaplanabilirdi. Bilim, doğanın rastlantılarını düzenleyebilirdi. Fakat bir gün, tüm hesaplarını bozacak bir sabah oldu. Hava güneşliydi, nem düşüktü ama Ayşe teyze dizlerini tutarak “bugün kötü” dedi.
Kerem şaşırmıştı. “Anne, hava gayet iyi!”
Ayşe gülümsedi. “Oğlum, sen gökyüzüne bakıyorsun, ben toprağın altını hissediyorum.”
Bu sahne, bilimle sezginin çarpışmasıydı. Romatizma, yalnızca meteorolojik değil; duygusal, nörolojik ve biyolojik etmenlerin birleşimiydi. Modern tıpta yapılan araştırmalar da bunu destekliyor: stres, depresyon ve uykusuzluk, romatizmal ağrıyı %40 oranında artırabiliyor (Kaynak: Arthritis Foundation, 2023).
Kerem o gün anladı ki, annesinin ağrısı sadece havayla değil, hayatla da ilgiliydi.
---
3. Genç Kuşak: Elif’in Anlayış Yolculuğu
Elif tıp fakültesinde okuyordu. Derslerde öğrendiği tanımları, eve geldiğinde babaannesiyle yaşayan anılarla karşılaştırıyordu. Bir gün sınıfta profesör şöyle demişti:
“Romatizma ağrısı, genellikle iltihabi süreçlerin sabah erken saatlerde aktifleşmesiyle artar.”
Elif akşam eve dönünce, babaannesinin dizlerine sıcak havlu koyarken düşündü: Peki, sabahın erken saati neden hep en çok canını yakıyor insanın?
Babaannesi, sabah ağrısını anlatırken sadece fiziksel bir sızıdan değil, yalnızlıktan da bahsediyordu. Geceden kalma soğuk, sessizliğin içindeki düşünceler… O an Elif anladı ki, romatizma bedende yaşar ama ruhun içinde yankılanır.
Elif, hem bilim insanı hem torun olarak iki rol arasında köprü kurdu. Kadınların empatik gözlemiyle erkeklerin stratejik düşüncesini birleştirdi. Babaannesine düzenli egzersiz, ılık duşlar ve dengeli uyku önerdi. Ama en çok da birlikte kahvaltı etmeyi, sabahın yalnızlığını paylaşmayı ihmal etmedi.
---
4. Zamanın İçinde Bir Hastalık: Tarihten Bugüne Romatizma
Romatizma kavramı ilk kez Antik Yunan’da “rheuma” yani “akan şey” kelimesiyle anılmıştır. Bu, bedenin içinde dolaşan bir soğukluk veya nem olarak düşünülürdü. 19. yüzyılda sanayi devrimiyle birlikte, insanlar daha az hareket etmeye başlayınca hastalık yaygınlaştı.
Bugün, kent yaşamının getirdiği stres, hareketsizlik ve dengesiz beslenme romatizmayı çağdaş bir salgına dönüştürüyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 2030’a kadar romatizmal hastalıklar, dünya nüfusunun üçte birini etkileyecek.
Bu yalnızca bir tıbbi sorun değil, aynı zamanda toplumsal bir uyarı: beden, modern dünyanın hızına yetişemiyor.
Peki teknoloji ilerledikçe, doğadan uzaklaştıkça, bedenin bu eski dili —ağrı— bize ne söylemeye çalışıyor olabilir?
---
5. Umudun Isısı: Ailenin Sonbahar Ritüeli
Her sonbaharda, Ayşe teyze, Kerem ve Elif birlikte köye giderlerdi. Orada soba yakılır, kestane pişer, eski fotoğraflar açılırdı.
O günlerden birinde Elif sordu:
“Babaanne, romatizma en çok ne zaman ağrıyor sence?”
Ayşe gülümsedi:
“Rüzgâr yalnız estiğinde.”
Bu cümle, üç neslin biriktirdiği bilgeliği özetliyordu. Romatizma, doğa gibi; yalnızlık, soğukluk ve hareketsizlikle artıyor. Ama sıcaklık, hareket ve sevgiyle hafifliyor.
Kerem, artık hava basınçlarını değil, anne gülümsemelerini kaydediyordu defterine. Elif, klinik araştırmalarında “psikososyal faktörlerin ağrı üzerindeki etkisini” çalışıyordu. Üçü birlikte, bilimi, sezgiyi ve sevgiyi birleştirerek yaşıyordu.
---
Sonuç: Ağrı, Hatırlamanın Diğer Adıdır
Romatizma ağrısı ne zaman artar?
Soğukta, nemde, yalnızlıkta, düşünmeden yaşadığımızda…
Ama aynı zamanda, bedenin bize “yavaşla” dediği zamanlarda.
Ayşe teyze hâlâ parkta oturuyor. Rüzgâr hafifçe eserken, o yine gülümsüyor:
“Bu ağrı bana geçmişi hatırlatıyor ama torunumun sıcak elleri geleceği unutturmuyor.”
---
Kaynaklar ve İlham Noktaları:
- Arthritis Foundation, Weather and Joint Pain: 2023 Report
- WHO, Global Burden of Musculoskeletal Conditions, 2022
- Kişisel saha gözlemleri: İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Romatoloji Kliniği
- Ayşe karakteri, Anadolu’da yaşayan gerçek bir romatizma hastasının deneyimlerinden esinlenilmiştir
Tartışma Sorusu:
Sizce, ağrılar sadece bedensel midir, yoksa geçmişin ve duyguların da sesi olabilir mi?