Mo Yan’ın Nobel Edebiyat Ödülü’nü alması hala tartışmaların odağında

celikci

New member
Birfazlaca edebiyatçı mükafatın, Çin Komünist Parti üyesi müellife değil de hükümete karşı daha muhalif bir Çinli müellife verilmesi gerektiği kanaatindeydi. halbuki Mo Yan da muhalif. Yalnızca muhalifliği, kendisi üzere çok özgün.

Gerçek ismi Guan Moye; fakat o kendine Çincede “Konuşma!” manasına gelen “Mo Yan” ismini uygun görüyor. Bunun niçini, gençlik senelerında ailesinin daima konutun haricinde konuşmamasını, kanılarını uluorta söylememesini tembihlemesi. Tahminen de bu yüzden kitaplarında bol ölçüde kendini anlatıyor Mo Yan, hem ne anlatmak! Ne kadar başarısız bir müellif olduğundan bahsediyor, ne rezil ve aptal bir adam olduğundan.

Bir reenkarnasyon kıssası olan kitabı Ömür ve Vefat Yorgunu, bunun en çok örneklerinden biri. Romanda kendini Mo Yan isminde bir muharrir olarak karşımıza çıkarmakla kalmıyor, bir de şu hallerde tanımlıyor: “uydurma romanlar muharrir şu Mo Yan”, “Mo Yan denen şu yazar”, “Mo Yan denilen şu ufaklık” dalkavuk Mo Yan”, “safsatalar hükümdarı Mo Yan”.Gerçek ile gerçeküstünü harmanlayarak ağır bir mizahla birlikte absürtlükleri anlatan safsatalar hükümdarının öyküleri de çoklukla kendi doğup büyüdüğü topraklarda, yani Gaomi Kuzeydoğu Bucağı’nda geçiyor.



Müellifin sessizliği

Yaşadığı kasabanın yanı sıra Çin aile yapısını, komünist rejimi, Kültür Devrimi’ni, klasikliği tiye alarak yazan müellif sadece kendisiyle değil, her şeyle ve herkesle dalga geçmeyi hayli seviyor.

Fakat kendine susmak manasına gelen bir mahlas seçmesinin arkasında sırf mizah yatmıyor müellif Mo Yan’ın sessizliği, karakter Mo Yan’ın gelişmesi için bir alan yaratıyor; konuşulamayanı konuşabilmesini, siyaset tarihini cesurca ele almasını sağlayacak bir araca dönüşüyor.