celikci
New member
Türk edebiyatının ünlü şairlerinden Orhan Veli Kanık, 13 Nisan 1914’te, klarnet ustası Mehmet Veli Kanık ile Fatma Nigar Hanım’ın birinci çocukları olarak, İstanbul Beykoz’da dünyaya geldi.
Bugün Orhan Veli’nin 108’inci doğum yıl.
Kurtlu olsun; güzel ki doğdun Orhan Veli…
Şairin “Anlatamıyorum” şiiri son vakit içinderda en epeyce okunan ve paylaşılan şiirlerden oldu.
Çocukluk yıllarını İstanbul’da geçiren şair, eğitim ömrüne 1921’de Akaretler’de bulunan Anafartalar İlkokulu’nun ana sınıfında başladı ve daha sonra Galatasaray Lisesi’nin birinci kısmına geçti.
İşte o şiir…
Ağlasam sesimi duyar mısınız,
Mısralarımda;
Dokunabilir misiniz,
Göz yaşlarıma, ellerinizle?
Bilmezdim müziklerin bu kadar hoş,
Sözlerinse kifayetsiz olduğunu
Bu kaygıya düşmedilk evvel.
Bir yer var, biliyorum;
Her şeyi söylemek mümkün;
Oldukça yaklaşmışım, duyuyorum;
Anlatamıyorum
Edebiyata ilgisini öğretmeni fark etti
Kanık, 1925’te babasının Cumhurbaşkanlığı Bando Şefliği’ne tayini niçiniyle ailesiyle birlikte Ankara’ya taşındı. Burada ise Gazi İlkokulu’na giden Kanık, bu yaşlarda edebiyata ilgi duymaya başladı ve ilgisini birinci vakit içinderda öğretmeni Sedat Beyefendi fark etti.
Sedat Bey’in daima yazmaya teşvik ettiği Kanık’ın çocukluk senelerında kaleme aldığı ”Çocuk Dünyası” isimli birinci hikayesi, bir mecmuada yayınlandı.
“Anneme” isimli birinci şiiri ise Balıkesir’de çıkan “Gençler Yolu” mecmuasının, 15 Mayıs 1929 tarihindeki 6’ncı sayısında yer aldı. Kanık, orta tahsilini 1932’de yatılı olarak okuduğu Ankara Gazi Lisesi’nde tamamladı.
Orhan Veli öldü…
Şair Ece Ayhan’nın Orhan Veli’nin akabinde yazdığı “Orhan Veli Öldü” yazısını hatırlayalım.
Garip Akımı
Gençlik senelerında Ankara Erkek Lisesi’nin yayın organı “Sesimiz” mecmuasında de çalışmaları yayınlanan Kanık’ın, birinci şiirlerinde Necip Fazıl Kısakürek’in tesiri görüldü. Lise senelerında Şair Melih Cevdet Anday ve Oktay Rifat ile arkadaş olan Kanık’ın bu arkadaşlığı edebiyat mesleğinin başlangıcı oldu.
Birebir üslupta şiirler yazan Kanık, Anday ve Rifat’ın bu üsluplarının “garip” bulunması üzerine, ortaya koydukları yeni şiir anlayışlarına “Garip” ismini verdi.
Genç yaşta vefat etti.
Bu süreçte öğretmenleri içinde yer alan ünlü şair Ahmet Hamdi Tanpınar başta olmak üzere, Halil Vedat Fıratlı ve Yahya Saim Sinanoğlu’nun dayanağını alan küme, yeni usullerini “Garip” başlığı altındaki bir bildiri ile “Varlık” mecmuasının 1 Aralık 1939 tarihindeki 154’üncü sayısında deklare etti.
ondan sonrasında küme, 1941’de “Garip” isimli şiir kitabını okuyucuyla buluşturdu. Bu yapıtta Orhan Veli’nin 24, Oktay Rıfat’ın 21, Melih Cevdet Anday’ın ise 16 şiiri yer aldı.
Şiirlerinin ana teması
Birinci şiirlerinde Mehmet Ali Sel imzasını kullanan ve aşk, hasret, çocukluk anıları üzere temaları ele alan Kanık, 1933’te İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İdeoloji Kısmı’na kaydoldu. sonrasındasındaki senelerda buradaki tahsilini yarıda bırakan usta şair, 1935’te bir süre yardımcı öğretmen olarak çalıştı.
1936-1942 yılları içinde, PTT Genel Müdürlüğü Telgraf İşleri Reisliği Milletlerarası Nizamlar Ofisi’nde memurluk yapan Kanık, 1942’de Gelibolu’nun Kavak köyünde piyade yedek subayı olarak askerlik vazifesini yerine getirdi.
Memurluk hayatı
Terhis olduktan daha sonra 1944’te Ankara’ya dönen Kanık, Ulusal Eğitim Bakanlığı Çeviri Ofisi’nde memur olarak kısa bir süre çalıştı. Bu misyonu sırasında “MEB Dünya Edebiyatlarından Tercümeler” serisinde Fransızcadan çeviriler yaptı. çabucak sonrasında devrin Ulusal Eğitim Bakanı Reşat Şemsettin Sirer’in idaresine ahenk sağlayamayarak 1947’de memurluktan istifa etti.
daha sonraki senelerda geçimini müelliflik ve çevirmenlik yaparak sağlayan Orhan Veli Kanık; “İnsan”, “Ses”, “Gençlik”, “Küllük”, “İnkılapçı Gençlik”, “Demet”, “İşte ve Aile” üzere devrin tanınan kültür sanat mecmualarında manzume ve düz yazılar kaleme aldı. Mehmet Ali Aybar’ın çıkardığı Hür ve Zincirli Hürriyet gazetelerinde, 1947’de yarı siyasal değinmeler ve tenkitler de kaleme alan Kanık, 1 Ocak 1949’da Ankara’da “Yaprak” mecmuasını 28 sayı boyunca çıkardı. Kanık, 1948’de ise bir süre, “Ulus” gazetesinde, “Yolcu Notları” başlığı altında makaleler yazdı.
Orhan Veli Kanık, geçirdiği beyin kanaması sebebiyle 14 Kasım 1950’de Cerrahpaşa Hastanesi’nde vefat etti ve Aşiyan Mezarlığı’na defnedildi.
Yenilikçi fikirler
Türk edebiyatı tarihinde yenilikçi fikirlerin birinci savunucularından biri olan Kanık, şiirin ölçü, uyak üzere kalıplardan ve kurallardan bağımsızlaşarak yazılabileceğini savundu.
Yazı ve şiirlerinde hicivsel bir üslupla mizah ögelerinden yararlanan Kanık, daima olarak kendini ve kalemini geliştirmeye çalıştı. Kanık, yapıtlarında ağır sanat sözleri, kalıplaşmış benzetmeler yerine, daha sıradan ve yalın olan halk lisanı kullanmayı benimsedi.
Şiirleri farklı lisanlara çevrildi
Çocuk öyküleri yazan La Fontaine ile Nasreddin Hoca hikayelerini şiirsel forma dönüştüren Kanık’ın kıymetli yapıtlarından kimileri İngilizce, Fransızca, Rusça ve Yunanca üzere lisanlara çevrildi.
Şiirlerinde bilhassa İstanbul’a olan hayranlığını lisana getiren Kanık’ın Oktay Rıfat ve Melih Cevdet Anday’la birlikte çıkardığı “Garip”, sonrasındasında yalnızca yalnız kendi şiirlerinin yer aldığı, 1945’te yayımlanan “Garip”in yanı sıra “Vazgeçemediğim”, “Destan Gibi”, “Yenisi” ve “Karşı” isimli şiir kitapları yayınlandı.
Düzyazı, tenkit ve öyküler de yazan usta şairin, ortalarında “Bir Kapı Ya Açık Durmalı Ya Kapalı”, “La Fontaine’in Masalları”, “Scapin’in Dolapları” ve “Fransız Şiiri Antolojisi” olmak üzere toplam 12 çeviri kitabı bulunuyor.
Bugün Orhan Veli’nin 108’inci doğum yıl.
Kurtlu olsun; güzel ki doğdun Orhan Veli…
Şairin “Anlatamıyorum” şiiri son vakit içinderda en epeyce okunan ve paylaşılan şiirlerden oldu.
Çocukluk yıllarını İstanbul’da geçiren şair, eğitim ömrüne 1921’de Akaretler’de bulunan Anafartalar İlkokulu’nun ana sınıfında başladı ve daha sonra Galatasaray Lisesi’nin birinci kısmına geçti.
İşte o şiir…
Ağlasam sesimi duyar mısınız,
Mısralarımda;
Dokunabilir misiniz,
Göz yaşlarıma, ellerinizle?
Bilmezdim müziklerin bu kadar hoş,
Sözlerinse kifayetsiz olduğunu
Bu kaygıya düşmedilk evvel.
Bir yer var, biliyorum;
Her şeyi söylemek mümkün;
Oldukça yaklaşmışım, duyuyorum;
Anlatamıyorum
Edebiyata ilgisini öğretmeni fark etti
Kanık, 1925’te babasının Cumhurbaşkanlığı Bando Şefliği’ne tayini niçiniyle ailesiyle birlikte Ankara’ya taşındı. Burada ise Gazi İlkokulu’na giden Kanık, bu yaşlarda edebiyata ilgi duymaya başladı ve ilgisini birinci vakit içinderda öğretmeni Sedat Beyefendi fark etti.
Sedat Bey’in daima yazmaya teşvik ettiği Kanık’ın çocukluk senelerında kaleme aldığı ”Çocuk Dünyası” isimli birinci hikayesi, bir mecmuada yayınlandı.
“Anneme” isimli birinci şiiri ise Balıkesir’de çıkan “Gençler Yolu” mecmuasının, 15 Mayıs 1929 tarihindeki 6’ncı sayısında yer aldı. Kanık, orta tahsilini 1932’de yatılı olarak okuduğu Ankara Gazi Lisesi’nde tamamladı.
Orhan Veli öldü…
Şair Ece Ayhan’nın Orhan Veli’nin akabinde yazdığı “Orhan Veli Öldü” yazısını hatırlayalım.
Garip Akımı
Gençlik senelerında Ankara Erkek Lisesi’nin yayın organı “Sesimiz” mecmuasında de çalışmaları yayınlanan Kanık’ın, birinci şiirlerinde Necip Fazıl Kısakürek’in tesiri görüldü. Lise senelerında Şair Melih Cevdet Anday ve Oktay Rifat ile arkadaş olan Kanık’ın bu arkadaşlığı edebiyat mesleğinin başlangıcı oldu.
Birebir üslupta şiirler yazan Kanık, Anday ve Rifat’ın bu üsluplarının “garip” bulunması üzerine, ortaya koydukları yeni şiir anlayışlarına “Garip” ismini verdi.
Genç yaşta vefat etti.
Bu süreçte öğretmenleri içinde yer alan ünlü şair Ahmet Hamdi Tanpınar başta olmak üzere, Halil Vedat Fıratlı ve Yahya Saim Sinanoğlu’nun dayanağını alan küme, yeni usullerini “Garip” başlığı altındaki bir bildiri ile “Varlık” mecmuasının 1 Aralık 1939 tarihindeki 154’üncü sayısında deklare etti.
ondan sonrasında küme, 1941’de “Garip” isimli şiir kitabını okuyucuyla buluşturdu. Bu yapıtta Orhan Veli’nin 24, Oktay Rıfat’ın 21, Melih Cevdet Anday’ın ise 16 şiiri yer aldı.
Şiirlerinin ana teması
Birinci şiirlerinde Mehmet Ali Sel imzasını kullanan ve aşk, hasret, çocukluk anıları üzere temaları ele alan Kanık, 1933’te İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İdeoloji Kısmı’na kaydoldu. sonrasındasındaki senelerda buradaki tahsilini yarıda bırakan usta şair, 1935’te bir süre yardımcı öğretmen olarak çalıştı.
1936-1942 yılları içinde, PTT Genel Müdürlüğü Telgraf İşleri Reisliği Milletlerarası Nizamlar Ofisi’nde memurluk yapan Kanık, 1942’de Gelibolu’nun Kavak köyünde piyade yedek subayı olarak askerlik vazifesini yerine getirdi.
Memurluk hayatı
Terhis olduktan daha sonra 1944’te Ankara’ya dönen Kanık, Ulusal Eğitim Bakanlığı Çeviri Ofisi’nde memur olarak kısa bir süre çalıştı. Bu misyonu sırasında “MEB Dünya Edebiyatlarından Tercümeler” serisinde Fransızcadan çeviriler yaptı. çabucak sonrasında devrin Ulusal Eğitim Bakanı Reşat Şemsettin Sirer’in idaresine ahenk sağlayamayarak 1947’de memurluktan istifa etti.
daha sonraki senelerda geçimini müelliflik ve çevirmenlik yaparak sağlayan Orhan Veli Kanık; “İnsan”, “Ses”, “Gençlik”, “Küllük”, “İnkılapçı Gençlik”, “Demet”, “İşte ve Aile” üzere devrin tanınan kültür sanat mecmualarında manzume ve düz yazılar kaleme aldı. Mehmet Ali Aybar’ın çıkardığı Hür ve Zincirli Hürriyet gazetelerinde, 1947’de yarı siyasal değinmeler ve tenkitler de kaleme alan Kanık, 1 Ocak 1949’da Ankara’da “Yaprak” mecmuasını 28 sayı boyunca çıkardı. Kanık, 1948’de ise bir süre, “Ulus” gazetesinde, “Yolcu Notları” başlığı altında makaleler yazdı.
Orhan Veli Kanık, geçirdiği beyin kanaması sebebiyle 14 Kasım 1950’de Cerrahpaşa Hastanesi’nde vefat etti ve Aşiyan Mezarlığı’na defnedildi.
Yenilikçi fikirler
Türk edebiyatı tarihinde yenilikçi fikirlerin birinci savunucularından biri olan Kanık, şiirin ölçü, uyak üzere kalıplardan ve kurallardan bağımsızlaşarak yazılabileceğini savundu.
Yazı ve şiirlerinde hicivsel bir üslupla mizah ögelerinden yararlanan Kanık, daima olarak kendini ve kalemini geliştirmeye çalıştı. Kanık, yapıtlarında ağır sanat sözleri, kalıplaşmış benzetmeler yerine, daha sıradan ve yalın olan halk lisanı kullanmayı benimsedi.
Şiirleri farklı lisanlara çevrildi
Çocuk öyküleri yazan La Fontaine ile Nasreddin Hoca hikayelerini şiirsel forma dönüştüren Kanık’ın kıymetli yapıtlarından kimileri İngilizce, Fransızca, Rusça ve Yunanca üzere lisanlara çevrildi.
Şiirlerinde bilhassa İstanbul’a olan hayranlığını lisana getiren Kanık’ın Oktay Rıfat ve Melih Cevdet Anday’la birlikte çıkardığı “Garip”, sonrasındasında yalnızca yalnız kendi şiirlerinin yer aldığı, 1945’te yayımlanan “Garip”in yanı sıra “Vazgeçemediğim”, “Destan Gibi”, “Yenisi” ve “Karşı” isimli şiir kitapları yayınlandı.
Düzyazı, tenkit ve öyküler de yazan usta şairin, ortalarında “Bir Kapı Ya Açık Durmalı Ya Kapalı”, “La Fontaine’in Masalları”, “Scapin’in Dolapları” ve “Fransız Şiiri Antolojisi” olmak üzere toplam 12 çeviri kitabı bulunuyor.